Li Roq Ruq'il li Awab'ejilal chi rix li K'anjelak kixtaweb' li kok'aleb’ chi k’eb’ileb’ chi k'anjelak chi mak’a’eb’ xlisenseb’ sa' li xiwxiw k'anjel, kixk'ul $4.8 millones chi tumin re xtojb'aleb', re lix k'ajkamunkileb' li xek'anjelak chaq sa' li ninqi

WASHINGTON – Sa' jun reheb' li jwal nimla sumk'uub' re li muxek sa' li tojleb' li maajunwa' chaq kik'ulman choq reheb' li nakek'anjelak sa' li ninqi k'ay re kaxlan re Estados Unidos, jun li raqleb'aal aatin re li awab'ejilal sa' li tenamit Los Angeles kixk'e jun li taql raqb'a aatin li naxtaqla xyeeb'al re li Fu Qian Chen Lu, li Bruce Shu Hua Lok ut wankeb' chik xkomon jo' aj eechal reheb' ut aj b'eeresinel reheb' jun ch'uut chi molam re k'ay kaxlan re California naq textoj $4.8 millones re tojleb' ut re xk'ajkamunkileb' li 476 chi aj k'anjel ut $221,919 choq re tojleb'aal maak chi rix  chik naq xwank li xtz'ilb'al rix kixb'aanu' Li Roq Ruq’il li Awab'ejilal chi rix  li K'anjelak re Estados Unidos.

Li sumk'uub' naxpatz' reheb' laj eechal k'anjel naq texk'e $1 millón re li xtuminal chaq li k'ayink kaxlan xb'aanuman chaq rik'in xk'anjeleb' li kok'al li xelab'ali chaq ut textoj $171,919 choq re tojleb'aal maak xb'aan naq xexmux ru li xch'aq'rab'il li k'anjelak reheb' li kok'al. Li taql raqb'a aatin kib'aanuman chi rix  chik naq kitaqlaman xramb'al ru jarub'ak kutan naq ink'a naru' xtaqlankil li k'ay kaxlan sa' eb' li k'ayib'aal ut xpatz'man ajwi' naq laj eechal k'anjel tq'axtesi' chixjunil li xtuminal li wank rilom rik'in li k'ay kaxlan xextaqla xk'ayinkil chaq. 

Laj Lu ut eb' li xninqi k'ay li xkomonil rib'eb' nakextaqla li k'ay kaxlan reheb' laj yakonel li nakek'ayin kaxlan jo' eb' a'in,wankeb' chik xkomon, li Diamond Green Diesel, li Diamond Pet Foods, li Foster Farms, li Mars Pet Care, li Perfection Pet Foods ut li Superior Food; jokan ajwi' naab'aleb' li warib'aal re Nevada ut eb' li na'ajej re b'uuluk jo' eb' li Caesar’s Palace, li The Mirage Hotel ut Casino ut li The Orleans Hotel sa' li tenamit Las Vegas; ut li Casablanca Casino ut li Virgin River Hotel ut li Casino se' Mesquite.

Li kib'aanuman sa' li 30 xb'e li po abril re li chihab' 2024, chi rix  chik naq eb' laj tz'ilol-ix li nakek'anjelak sa' li Opisiin chi rix  Tojleb' ut li Honal sa' li k'anjelak re li roq ruq'il li awab'ejilal xextaw resil naq li nimla k'ay re k'axlan yoo chaq xk'eeb'aleb' chi k'anjelak li kok'al— jwal saajeb' xyuham jo' kaalaju chihab' wankeb' re — nakeroksi' li saqib'aq jwal q'es re risinkil xb'aqel li kaxlan, a'an jun xmuxb'al ru li xch'aq'rab'il re li k'anjelak choq reheb' li kok'al re li awab'ejilal. Jokan ajwi', li opisiin a'in kixtaw resil naq eb' laj eechal re li k'anjel ut eb' li rochb'eeneb' sa' li k'ayink xexjalmuqi' li xtojb'aleb' laj setol ut laj lanol tib'el xul ut kaxlan naq ak xenume' chikan li xhonalil li xk'anjeleb' numenaq chiq kak'aal honal chi ru  li jun xamaan  naq nakek'anjelak ut xexjali' re b'alaq'ik lix huhil xhonalil li k'anjelak re xramb'al ru li xtz'ilb'al rix.

“Naq naqataw resil naq junaq aj  eechal re k'anjel naxk'e chi ru  xiwxiw li xchaab'il wanjik junaq li ch'ina al re t-taw xkomon ral li xtumin, li Roq Ruq'il li Awab'ejilal chi rix  li K'anjelak troksi' chixjunil li k'anjelob'aal wank re xsik'b'al risinkileb' li kok'al chi ru  li tawasiik ut re tram ru li majewaak li naru' nakexk'ul sa' eb' li kutan chal re chiqu', naru' naxaqab'aman li xtaqlankil re k'ayiik maraj naru naxaqab'aman xk'ayinkil li k'aq re ru, sa' eb' li na'ajej b'ar wi' nakelab'ali chi k'anjelak li kok'al,” kama'an xch'olob' li qana' Seema Nanda li Nakolok-ix sa' K'anjelak. “Li xtaql raqb'a aatin re xq'axtesinkil re xyiib'ankil ru naxk'e xwankil naq maajun aj eechal re k'anjel tento' t-taw xb'iiyomal rik'in xtaqlankil chik'ay li k'aq re ru chi muqmu' ut rik'in xtiqob'eb' li kok'al.”

Chi rix  chik naq li xtz'ilb'al rix kitikib'aman chaq sa' xtiklajik li po enero re li chihab' 2024 xb'aan li Opisiin chi rix  Tojleb' ut li honal sa’ li k'anjelak re lix Teepal li tenamit Los Angeles, eb' li nekejolomin li naketaqlan chaq sa' li ninqi k'ay xe-ok chaq chix ch'iilankileb' laj k'anjel re xq'eeb'al reeqaj, xexye reheb' naq yal a'aneb' ajwi' rib' xexk'e li “k'aam chi rix  li xkuxeb'” xb'aan naq xe-aatinak rik'in li roq ruq'il li awab'ejilal ut yib' ru aj aatin xeyee re' naq xech'iila', ut xejale' ajwi' li xwanjikeb' sa' li k'anjel nakexb'aanu' chaq. Laj nawonel chaq'rab' li natenq'an chaq reheb' laj eechal re k'anjel ink'a ajwi' kiraj chaq xsumenkil chixjunil li xb'oqb'al kixk'ul li opossin re li nimla k’ay  re t-tz'aqonk sa' li ch'utam chi ru  aj raqol aatin ut kixyal xq'e xramb'al ru li xtz'ilb'al rix yookeb' chaq, a'an li kib'aanun re naq kiruhan xb'aanunkil li xtaql chaq'rab' k'eeb'il xb'aan laj raqol aatin ut kitawman jun li taql raqleb' chaq'rab' sa' xb'eeneb' li nekejolomin re  xb'aan naq xexch'iilaheb' ut xexjob'eb' chaq laj k'anjel re xk'eeb'al reeq'aj.

“Eb' li chaq'rab' re li Awab'ejilal chi rix  li k'anjelak naxkol rixeb'li kok'al re naq ink'a tek'eheq chi k'anjelak sa' junaq li xiwxiw k'anjel ut naxkol  ajwi' rixeb' li xk'ulub'eb' li nakek'anjelak re tetojeq jo' chan ru li xtojb'aleb' li naxye li chaqrab’ ' li tento' texk'ul,” kama'an kixye li qana' Jessica Looman li Nab'eeresin re li opisiin chi rix  Tojleb' ut li Honal re li k'anjelak. “Sa' li kik'ulman arin, eb' laj eechal re li k'anjel li xek'eehok re chi k'anjelak li kok'al xexmux ru li chaq'rab', wankeb' jwal saajeb' a'an kaalaju' chiihab' wank reheb', re tek'anjelaq rik'in saqib'aq jwal q'es wichik chi us re naq junpaat terisi' li xb'aqel li kaxlan ut ink'a xexk'e xtojb'aleb' naab'al chi aj k'anjel mare' chan naq $2 millónes chi tumin re li tojleb' ink'a xextoj. Eb' li muxuk a'in ink'a k’ulb’ileb’  chi ru  li chaqrab’ , ut li Opisiin chi rix  Tojleb' ut li Honal re li k'anjelak yooq roksinkil chixjunil li k'anjelob'aal wank re xsachb'al xwanjik li lab'aliik li  nakexk'ul laj k'anjel li ink'a nakexnaw naq wankeb' li xk'ulub' chi ru  chaqrab’.”

Chi rix  chik naq eb' laj tz’ilol ix  xexk'e reetal naq yookeb' chaq xq'etb'al xchaqrab’il  li k'anjelak chi rixeb' li kok'al, lix Opisiin laj Kolol-ix re li roq ruq'il li awab'ejilal sa' li tenamit Los Angeles kixk'ul jun li taql re xramb'al ru jarub'aq kutan ut jun li taq'l raqb'a aatin jo' chan ru naxch'olob' rix sa' li xchaqrab’il  li K'aq re ru Nak'ayiman re li Chaqrab’  re K'anjelak chi Tuqtu ru re xramb'al ru naq laj Lu ut li xninqi k'ay ink'a teruuq chix taqlankil re k'ayiik li xk'ayeb' li xeyiib'aman chaq sa' jun li na'ajej b'ar wi' eb' li kok'al xek’ee chaq  chi k'anjelak rik'in a'an. Naq xk'eeman li taql chaqrab’  a'an re xramb'al ru jarub'aq kutan, li raqleb'aal aatin kixtaw naq eb' laj eechal k'ay “naroksiheb' chaq eb' li kok'al re k'anjelak sa' lab'alink sa' li ochoch b'ar wi' nakexkawresi' chaq li k'ay, ut chi kama'an xexyiib' chaq li k'aq re ru re k'ay sa' muqmu' ut sa' xmuxb'al ru li chaqrab’  ut a'an ak ramb'il chaq ru re t-taqlamanq chik'ayiik sa' xyanqeb' li poyanam.”

Li taql raqb'a aatin re li Raqleb'aal Aatin  re Estados Unidos re li Najolomin sa' xyi li Teepal re California kixtaqla xyeeb'al re laj Lu ut li xkomon li xninqi k'ay re textoj numenaq $1.8 millones re li tojleb' li ink'a xextoj 

chaq ut $3 millones re xk'ajkamunkileb' laj k'anjel li xemajewa' chaq li xk'ulub'eb'. Eb' laj eechal re li k'anjel tento' ajwi' textoj li tumin re tojleb'aal maak xb'aan naq xexmux ru li xchaqrab’il  li k'anjelak choq reheb' li kok'al ut naq xexmux ajwi' ru yal rajomeb' chaq xch'ool li xchaqrab’il  li honal re li k'anjelak, ut texq'axtesi' li xtuminal li k'ayink xexb'aanu' b'ar wi' naq eb' li kok'al xeyiib'an re li k'ay a'an sa' lab'aliik. Li xtuminal li k'ay – chixjunil a'an $1 millón – t-tenq'aheb' li kok'al li xek'anjelak chaq aran. Jokan ajwi', li raqleb'aal aatin naxram ru chijunajwa' laj Lu, laj Lok ut li xkomoneb' chik li xmolam re k'ayink naq maajunwa' chik texmuxru li chaq'rab' FLSA. Laj Lu ut eb' li xkomon chik li xejite' chi ru  chaq'rab' xexsume  naq texyal xq'e xpaab'ankil ut xb'aanunkil li k'aru naxye' sa' li chaqrab’.

Jokan ajwi', li taql raqb'a aatinnaxpatz' re laj Lu ut li xkomon chik li xch'uut li xk'ay naq tixk'e xtz'olb'aleb' li  najolomin reheb’ ut li nakeb'eeresin re li xk'ay chi rix  lix Chaqrab’il  li K'anjelak chi Tuqtu ru ut tixsik' chik junaq li molam re yooq rilb'al naq yooqeb' xpaab'ankil li chaq'rab' FLSA ut li naleb' li tustu' ru sa' li taql raqb'a aatin li tento' yooqeb' chixb'aanunkil sa' li rochochileb' li k'ay.

Sa' li tz'ilb'a'ix a'in re li opisiin xetz'ilerix wajxaqib'eb' li k'ay li b'eeresinb'ileb' xb'aan laj li Lu sa' li Monterey Park, li El Monte ut li Irwindale se' California, jokan ajwi' li A1 Meat Solutions Inc., li Lotus Plus Inc., li Lotus Poultry Inc., li Farmers Process Inc., li Durfee Poultry Inc., li L & Y Food Inc., li JRC Culinary Group Inc. ut li Moon Poultry Inc.

Li roq ruq'il li awab'ejilal naxpatz'reheb' laj ninqi yakonel ut eb' laj loq'onel re texkol rixeb' chi ru  li k'iru naru' nakexk'ul xb'aan xmuxb'al ru li chaq'rab' rik'in xch'eb'al li k'aq re ru nak'ayiman, tento' texpatz' reheb' laj yiib'anel re li k'aq re ru, li nakekawresin re, ut eb' chik xkomon laj yakonel naq texyal xq'e rilb'al chi chaab'il naq eb' li k'aq re ru nakexyib' ut li nakexk'ayi' ink'a rik'in xtiqob'eb' li kok'al li nakelab'ali sa' li k'anjelak. 

Jo' xkomon li xyalb'al xq'e li roq ruq'il li awab'ejilal re xpleetinkil li lab'aliik nakexk'ul li kok'al sa' li k'anjelak ut li relq'ankil li tojleb' sa' eb' li ninqi k'ay re k'axlan ut re xyiib'ankil li k'ay tib', li taql raqb'a aatin a'in nachal chik chi rix  chi naq sa' li po noviembre re li chihab' 2023 li opisiin kixk'ul wichik $3.8 millones re li tojleb' li ink'a xextoj chaq, re li xkajkamunkileb’  ut re tojleb'aal maak xb'aan li xmuxb'al li xchaqrab’il  li k'anjelak re kok'al ut re tojleb' chi rix  chik li jun chik li tz'ilb'a'ix se' California b'ar wi xetz'aqon li oob' chi ninqi k'ay b'ar wi' naq laj eechal re malaj li nataqlan chaq sa' xb'eeneb' a'an laj Tony Bran sa' li tenamit La Puente ut City of Industry. 

Tzol  xkomon li esilal chi rix  li Opisiin chi rix  Tojleb' ut li Honal re k'anjelak arin, jokan ajwi' li k'anjelob'aal re xsik'b'al  ree taawoksi' wi' nakak'a'uxla' naq toj wank aatojb'al sa' li tumin li kixmaq' li opisiin a'in chi ru  li qawachin li kiq'etok li chaq'rab'. Eb' laj  eechal k'anjel ut eb' li nakek'anjelak naru' nakexb'oq li opisiin chi ink'a nawb'ilaq ani nakeb'oqok wi wank lix patz'omeb', -a'yaal b'ar re xteepal li tenamit wankeb' chaq- li opisiin a'in naru' na'aatinak rik'ineb' a'yaal ani li nab'oqok ut sa' jarpaay ru aatinob'aal mare numenaq 200 chi aatinob'aal naru' naraatinaheb' wi' rik'in li ajl re b'oqok chi maajonimal taatoj naq tatbo'oqoq sa' li  866-4US-WAGE (487-9243. Tenq'an re naq li honal sa' li k'anjelak ut li tojleb' a'an tz'aqal li tz'iib'anb'il resil taakub'si' yal chi siib'il li x-ak'il Aplicación li roq ruq'il li awab'ejilal choq reheb' li b'oqleb'aal ch'iich' Android ut iOS sa' li aatinob'aal English malaj  sa' Kaxlan aatin.